Een uitputtende gymnastiek
Als je in het Frans wilt tellen, zul je wat gymnastiek met je hersenen moeten doen. En je moet deze gymnastiek regelmatig doen. Je moet zo vaak mogelijk oefenen met luisteren en spreken, zodat het een automatisme wordt. En tellen in het Frans is om twee redenen een behoorlijk vermoeiende sport.
– je moet mentaal rekenen, wat ingewikkeld kan zijn
– niet alle Franstaligen (Frankrijk, België, Zwitserland, Québec) tellen op dezelfde manier.
In dit artikel geef ik een nogal analytische presentatie van de verschillende manieren om van 0 tot 99 te tellen in het Frans.
Het zal veel mensen aanspreken die een redelijk wiskundige geest hebben, en het zal anderen minder aanspreken, maar voor deze mensen bied ik video’s aan om ze te helpen leren tellen.
1. De universele basis van Franstalige landen
Alle Franstalige landen zijn het erover eens om met één stem te tellen van 0 tot en met 69.
1.1. Van 0 tot 20: de universele basis #1
Het gaat hier om de getallen van 0 tot en met 20. Deze basis is essentieel om verder dan 20 te kunnen tellen. Vandaar het extreme belang van het beheersen van deze woorden. Voor basis #1 moet je gewoon 21 woorden leren.
1.2 Van 21 tot en met 69: de universele basis #2
Om van 21 tot en met 69 te tellen, moet je het volgende weten
– vier nieuwe woorden : trente = 30 ; quarante = 40 ; cinquante = 50 en soixante = 60)
– de regel van optellen ‘tiental + eenheid’
– de getallen 1 tot en met 9
– de ‘en-één’ regel
Naast de 21 woorden van de universele basis #1 moet je deze vier nieuwe woorden leren:
Twee dingen om te onthouden:
1) Opvallend is dat deze tientallen sporen bevatten van de getallen trois, quatre, cinq en six.
2) De uitgangen van deze tientallen hebben de nasale klank ‘-ente / -ante’.
Als je je hiervan bewust bent, leer je deze woorden beter.
Om van 21 tot en met 69 te tellen, tel je gewoon de eenheden (1 tot 9) op bij de tientallen (20, 30, 40, 50, 60). Bijvoorbeeld:
Als je deze getallen in letters moet schrijven, zorg ervoor dat je een koppelteken (-) tussen elk woord plaatst.
De uitzondering die de regel bevestigt: voor 21, 31, 41, 51 en 61 kun je niet zomaar de tientallen en ‘un’ achter elkaar zetten; je moet de ‘-et-un-‘ (en-een) regel toevoegen aan de optelregel.
Om in het Frans van 0 tot en met 69 te tellen, moet je dus 25 woorden en 2 regels kennen.
2. Verschillende systemen, culturele verschillen
Tot nu toe is tellen in het Frans niet erg moeilijk. Maar vanaf 70 zijn er culturele verschillen tussen landen als Frankrijk en België of Zwitserland. Er zijn combinaties die serieuze mentale gymnastiek vereisen.
2.1. Van 70 naar 79: eerste cultuurverschil, kleine complexiteit
Na de tientallen trente, quarante, cinquante en soixante, voor 70, zou de logica ons moeten leiden naar een woord met de basis ‘sept’ en de uitgang ‘-ante’. Franstalige Belgen en Zwitsers hebben deze logica, aangezien ze het woord septante gebruiken, en in feite het universele systeem #2 van hierboven voortzetten.
In België en Zwitserland zeggen we bijvoorbeeld:
Helaas, als je Frans in Frankrijk leert (of in een Frans instituut, een Alliance Française, en natuurlijk op school) of in Canada, moet je een ander systeem leren. Na soixante-neuf (69), moet je soixante-dix (70) zeggen. Want 60 (soixante) + 10 (dix) = 70.
Sterker nog: als je soixante (60) bereikt, zou je kunnen overwegen om dit derde systeem niet van 70 tot 79 te leren, maar van 60 tot 79. Want van 60 tot 79 hoef je ‘alleen maar’ de getallen 1 t/m 19 bij soixante optellen.
Twee opmerkingen:
1) De ‘en-één’ regel wordt aangepast met 71 = soixante-et-onze.
2) Van 77 naar 79 is er een drievoudige optelling, bij voorbeeld: 78 = 60 + 10 + 8 = soixante-dix-huit.
Deze hoofdrekenen gymnastiek is een moeilijkheid die wordt toegevoegd aan het leerproces (luisteren en spreken). Daarom is het, als je in het Frans wilt tellen, essentieel om de getallen van 1 tot en met 19 goed te beheersen.
Om in het Frans van 0 tot en met 79 te tellen, moet je dus 25 woorden en 3 regels kennen.
Maar om in het Belgisch en Zwitsers Frans van 0 tot en met 79 te tellen, moet je 26 woorden en 2 regels kennen.
2.2. Van 80 tot en met 89: tweede cultuurverschil, grote complexiteit...
Als we de logica van het universele systeem (van 21 tot 69) en het Belgische en Zwitserse systeem (van septante tot septante-neuf) voortzetten, zouden we een basis in ‘huit’ (acht) voor de tientallen moeten gebruiken, en dan de eenheden 1 tot 9 toevoegen. Alleen Franstalige Zwitsers zetten deze logica voort door huitante (of octante) te gebruiken.
Bijvoorbeeld: 83 = huitante-trois, 86 = huitante-six, 89 = huitante-neuf.
Eenvoudig !
Maar helaas wordt dit alleen in Zwitserland gebruikt, want in Frankrijk, en zelfs in België, tellen mensen op een andere manier van 80 tot en met 89, en dit is een echte hoofdpijn voor de leerders.
Naast optellen gebruiken deze Franstaligen ook de vermenigvuldiging. Dus: 80 = 4 x 20.
Zo 80 wordt in het Frans en Belgisch gezegd: quatre-vingts
Vervolgens passen ze de optelling toe door de eenheden toe te voegen. We zijn inderdaad bezig met rekenen!
81 = (4 x 20) + 1 = quatre-vingt-un
Dus :
Dus om in het Frans van 0 tot en met 89 te tellen, moet je dus 25 woorden en 4 regels kennen.
Om in Belgisch Frans van 0 tot en met 89 te tellen, moet je 26 woorden en 3 regels kennen.
Om in het Zwitsers Frans van 0 tot en met 89 te tellen, moet je 27 woorden en 2 regels kennen.
2.3. Van 90 tot en met 99: een derde cultuurverschil, voortzetting en einde van complexiteit...
Tot slot, om van 90 naar 99 te tellen, komt een nieuw cultureel verschil te pas. Belgisch-Franstaligen herontdekken de logica van het Zwitserse systeem: een simpele toevoeging van een nieuw tiental (nonante, gebaseerd op ‘neuf’) en de eenheden (van 1 tot 9).
In België en Zwitserland zeggen we dus :
In het Frans uit Frankrijk wordt deze laatste rechte lijn tot 100 (cent) op een andere manier gedaan. Zodra je 89 (quatre-vingt-neuf) bereikt, tel je verder door quatre-vingt te houden en de getallen van 10 tot en met 19 op te tellen. Laten we de tabel eens bekijken:
3. Samenvatting
Dus om in het Frans vanuit Frankrijk van 0 tot en met 99 te tellen, moet je 25 woorden en 5 regels kennen.
Om in het Belgisch Frans van 0 tot en met 99 te tellen, moet je 27 woorden en 3 regels kennen.
Om in het Zwitsers-Frans van 0 tot en met 99 te tellen, moet u 28 woorden en 2 regels kennen.
Persoonlijk zal ik er geen probleem mee hebben om na 20 een enkel systeem te gebruiken. Maar veel mensen houden van deze complicaties.
4. Wat moet je doen? / Wat moet je leren?
Wat moet je doen? Houd allereerst het hoofd koel bij deze cultuurverschillen en complexe woordenschat. Wat moet je leren? Dat hangt af van je locatie en doelen.
4.1. Wat is je geografische locatie?
Als je in Franstalig België woont of als je je daar wilt vestigen om normaal te leven en te integreren, raad ik je aan om het Belgische systeem te leren. Hetzelfde geldt voor Zwitserland, met zijn Zwitserse systeem. Hetzelfde geldt voor Frankrijk met zijn complexe systeem.
4.2. Demografische gegevens
Als we kijken naar de demografische gegevens (verstrekt door het Observatoire de la Francophonie), zien we dat het aantal Franstaligen
… in Zwitserland 5,7 miljoen is…
… in België 8 miljoen…
… in Frankrijk 66 miljoen, waarbij nog de 10,9 miljoen Franstalige Canadezen moeten worden opgeteld die als de Fransen tellen.
Dat zijn bijna 77 miljoen sprekers die de ingewikkelde manier van tellen gebruiken en slechts minder dan 14 miljoen sprekers die de Zwitserse of Belgische manier van tellen gebruiken. En dan houd ik nog geen rekening met de Franse koloniale geschiedenis, die de cijfers ten gunste van de Franse manier van tellen aanzienlijk verhoogt.
Dus, als je niet naar België of Zwitserland wilt verhuizen, leer dan het Franse systeem uit Frankrijk…
4.3. Wat zijn je doelen?
Als je doel is om Frans van Frankrijk te leren, dan weet je wat je moet doen.
Als het je doel is om je in België of Zwitserland te vestigen, dan weet je ook wat je moet doen.
Als je doel is om Frans te begrijpen waar ook ter wereld, bijvoorbeeld om economische redenen, leer dan alle systemen te begrijpen.
5. Enkele goede leerpraktijken
Het leren van getallen in het Frans van 0 tot en met 99, ongeacht het systeem, vereist regelmatige gymnastiek om automatisme te bereiken. Hier zijn een paar goede manieren om het leren te vergemakkelijken.
– Elke dag Franse cijfers oefenen
– Je kunt leren tellen in het Frans met het Flip Book Tellen in het Frans. Dat boek gaat over en rond de getallen in het Frans (200 Franse basiswoorden en –zinnen). Het Flip Book Tellen in het Frans werkt als klassieke flash cards, het verschil is dat deze flash cards samengebonden zijn in een pocketboekje. Elk woord of uitdrukking heeft zijn vertaling op de volgende pagina. Je kunt het Flip Book gebruiken van links naar rechts of andersom, maar ook door het boek verticaal te draaien. Voor meer informatie klik hier.
– Hardop tellen van 1 tot 30, van 60 tot 79, van 80 tot 100, van 10 tot 10, en aftellen…
– Hoofdrekenen (‘deux plus trois’ voor beginners; ’trente-sept plus soixante-dix’ voor gevorderden)
– Plezier hebben met het uitspreken in het Frans van alle getallen die je in het dagelijks leven tegenkomt (de datum, de tijd, een telefoonnummer, de prijs van je boodschappen, enz.)
– Om goed te kunnen tellen in het Frans, is het dus net als een workout training, je moet zo vaak mogelijk oefenen. Met een sportieve training in Franse getallen zul je geen enkel probleem meer hebben om je geboortedatum te geven, je telefoonnummer, prijzen te begrijpen (getallen in het Frans niet beheersen kan je veel kosten!) Ik raad je aan om geleidelijk aan de getallen te werken, maar elke dag. Ga sporten, leer Frans! Als je niet overtuigd bent, lees dan het laatste artikel op de blog van de Français illustré door hier op te klikken.
– Alle hulpmiddelen op internet gebruiken, zoals de vele video’s op YouTube (de video’s met muziek van Alain Le Lait zijn perfect voor jonge beginners). Gevorderden kunnen een onderzoek doen naar de oorsprong van het Franse telsysteem (er staan een paar video’s met uitleg op Youtube).
Tot slot
– Focus op de strategie die het best past bij je doel (integratie in een land, reizen, internationale handel, enz.)
– Wees goed op de hoogte van de verschillende systemen en hun complexiteit, zodat je ze beter kunt onthouden
– Oefen elke dag Franse cijfers (dit is de beste manier om ze te automatiseren).
© Jérôme Paul
Ontvang de nieuwsbrief voor een goed leven in het Frans
Wekelijks informatie over Frans en de Franse cultuur speciaal voor Nederlanders die een verhuizing naar Frankrijk voorbereiden of al in Frankrijk wonen. Schrijf je in voor de nieuwsbrief van Frans voor mijn huis in Frankrijk.
